Tentoonstelling 'Heilige & onheilige families' in Kasteel Huis Bergh
Gastconservator Prof. Dr. H.W. van Os legt een relatie legt tussen kunst en de sociale samenleving. Hij ontdekte dat de kunstverzameling van kasteelbewoner Jan Herman van Heek opvallend veel laat-middeleeuwse voorstellingen van de Heilige Familie bevat. Deze voorstellingen laten de maatschappelijke betekenis van de Heilige Familie in de late middeleeuwen zien.
In de 14de en 15de eeuw vond er een grote verschuiving plaats van wonen op het platteland naar wonen in, soms zelfs overbevolkte, steden. Het was dus nodig om middels Christelijke normen en waarden de samenleving in de snelgroeiende steden te reguleren. Het grote voorbeeld werd gevormd door afbeeldingen van de Heilige Familie. Zo moest men leven!
In de Bijbel staat bijna niets over de jeugd van Jezus. Gelukkig was er in die tijd ook een andere versie over Jezus’ jeugd bekend: een niet-Bijbelse variant. Dat niet-Bijbelse evangelie werd omstreeks 1360 in Toscane geschreven door een franciscaanse monnik: Meditationes Vitae Christi. De monnik schrijft over het modelgezin van Jozef en Maria, hoe lief ze voor elkaar waren en hoe arm, behulpzaam en bescheiden.
Zonder deze zoetsappige voorstellingen van heilige families zouden er geen volksprenten zijn gemaakt. Deze volksprenten hadden bij uitstek het onderwerp: onheilige gezinnen. Ordinaire, chaotische, egocentrische, overspelige, agressieve of veel te sukkelige huwelijkspartners krijgen kinderen die voor het leven het rechte spoor bijster zijn. Een waarschuwing dus!
