Tentoonstelling 'Het was er altijd gezellig, Jan van Wageningen op Dekema 1950-1970' in Dekema State
‘Het was er altijd gezellig…’
Soms is een eenvoudige gebeurtenis het begin van een bijzonder proces. Het afgelopen jaar bezocht Annebet Brongers de state. Ze vertelde dat ze een dochter is van Ayolt Brongers en Els Pronk, de dochter van Greta Pronk die samen met Jan van Wageningen ruim twintig jaar op Dekema heeft gewoond. Ze had herinneringen, verhalen en foto’s uit de jaren tussen 1950 en 1970. Over die periode was al eerder verhaald door Dik Berlijn die als jongeman een aantal jaren op Dekema woonde. De ontmoeting met Annebet en later met haar vader Ayolt Brongers, was voor de Vereniging van Vrienden en Vriendinnen van Dekema State aanleiding om dit jaar aandacht te besteden aan Jan van Wageningen (1918-1979), de voorlaatste slotheer van Dekema.
De kleine tentoonstelling die op de zolder van Dekema State te zien is, schetst aan de hand van familiefoto’s en herinneringen een beeld van de periode dat Jan en Greta het oude huis bewoonden en er een gastvrij onthaal boden aan talloze bezoekers, vrienden en bekenden: ‘Het was er altijd gezellig’.
Nadat vader Hein van Wageningen in 1944 overleed werden de broers Jan en Gerard van Wageningen eigenaar van Dekema State. Jan volgde een opleiding voor derde stuurman aan de zeevaartschool in Groningen, dook tijdens de oorlog onder en keerde in 1946 terug naar Dekema. Hij woonde er alleen tot hij bij zijn zus Katrijn (‘Peepy’) de weduwe Greta Pronk ontmoette. In 1949 verhuisde zij vanuit Bergen NH met haar dochter Els naar Jelsum en werd Jans ‘lady housekeeper’. Zij bestierde het huishouden en maakte Dekema, dat in de oorlog geconfisceerd was door Duitsers, weer bewoonbaar.
In de periode 1950-1970 was het op Dekema een en al levendigheid.
Er waren inwonende gasten, er was veel bezoek van vrienden, kennissen en familieleden. Ook Jans broer Gerard verbleef er regelmatig. De verjaardag van Greta op 1 augustus werd steevast uitbundig gevierd. Het was een wat vrijvochten maar bijzonder gastvrije omgeving.
Zo goed en zo kwaad als het ging onderhielden Jan en Greta het oude slot. Naast z’n werk als hoofd technische dienst van ziekenhuis Nij Smellinge in Drachten en als examinator voor de CBR besteedde Jan veel tijd aan bezigheden van vooral technische aard. Samen met Gerard had hij een motor. Hij was altijd in de weer, niet alleen met het onderhoud van de state maar ook had hij een houtzagerij, bouwde naast de state een molen en deed een poging om bevers te fokken.
Greta’s dochter Els trouwde in 1961 vanuit Dekema en verhuisde naar Amersfoort. Greta overleed in 1973, na een periode in Amersfoort te zijn verpleegd. Jan overleed in 1979. Zijn urn werd bijgezet in het familiegraf bij de kerk van Jelsum. Na zijn overlijden verhuisde zijn broer Gerard in 1982 met zijn vrouw Mona Bay Andersen en zoons Jan en Severin vanuit Bloemendaal naar Jelsum. Zij stelden Dekema open voor het publiek. Gerard overleed in 1994 waarna Mona en haar beide zoons Dekema State overdroegen aan het Old Burger Weeshuis in Leeuwarden die gebouw, tuinen en inventaris liet restaureren en weer openstelde voor het publiek. Dekema State is thans een erkend museum met een beheerdersechtpaar, bijna 100 vrijwilligers en ongeveer 8000 bezoekers per jaar.
De tentoonstelling is te zien tussen april en oktober 2019.
