Tentoonstelling 'Vleiend penseel' in Stedelijk Museum Alkmaar
In 1648-1652 werd de Oranjezaal in Huis ten Bosch ter nagedachtenis aan stadhouder Frederik Hendrik gedecoreerd met een ensemble van schilderijen. Weduwe Amalia van Solms en schilder-architect Jacob van Campen hadden de leiding over het programma. Voor de uitvoer van het project zocht men expliciet naar de ‘7 off 8 de beste schilders van het land’. Rembrandts naaste vriend en collega Jan Lievens behoorde tot die top, evenals de grote Jacob Jordaens uit Antwerpen, maar ook de Alkmaarse kunstenaar Caesar van Everdingen (1616/1617-1678): Caesar kreeg opdracht voor het schilderen van twee stukken op doek en drie plafondvlakken in de zaal.
Wie aan de Hollandse Gouden Eeuw denkt, denkt aan Rembrandt. De dramatische, radicaal-naturalistische grootsheid van zijn werken is voor het brede publiek waarschijnlijk synoniem voor ‘de 17de-eeuwse schildersstijl’. Tegenover de heftige, aardse barok en de brede, losse toets van Rembrandt staan echter de rustige, evenwichtige, heldere, bijna hemelse voornaamheid en de ‘onzichtbare toets’ van de werken van tijdgenoot Caesar van Everdingen en andere classicisten. In hun tijd werden deze contrasterende stijlen duidelijk beide hooggeacht – getuige bijvoorbeeld de uitwerking van het iconografisch programma voor de Oranjezaal. Later groeide de waardering voor Rembrandts gedurfde, ‘moderne’ trant uit boven die voor het koele, gelijkmatige academisme van Caesar en zijn collega-classicisten.
Alkmaarse meester van het Classicisme
Het is tijd voor een herwaardering van de Alkmaarse meester van het Classicisme. Stedelijk Museum Alkmaar bereidt daarom een monografische tentoonstelling voor over Caesar van Everdingen. In 2016-2017, exact 400 jaar na Caesars geboorte, zal zijn werk – inclusief nooit eerder getoonde stukken uit particulier bezit – samengebracht worden in de stad waar de meester getogen en gestorven is.
