Tentoonstelling 'Beauty Rules' in Rijksmuseum Twenthe
Rembrandt bepaalde met zijn grove verfstreken en donkere tinten het karakter van de Hollandse schilderkunst in de 17de eeuw. Althans, dat denken we nu. Maar eind 17de eeuw ontstond er een nieuw schoonheidsideaal dat werd bepaald door perfecte composities, geïdealiseerde figuren en een helder en kleurrijk palet. De belangrijkste verbreider van dit klassieke ideaal was Gerard de Lairesse: gevierd in zijn eigen tijd, verguisd in de 19de eeuw, omdat zijn werk niet voldeed aan het nationale zelfbeeld. Met Beauty Rules – de eerste aan Gerard de Lairesse gewijde monografische tentoonstelling – wil RMT deze miskenning ongedaan maken en De Lairesse zijn prominente plek in de kunstgeschiedenis teruggeven die hij verdient.
1665 is een artistiek revolutiejaar. In dat jaar arriveert een kleine, Franstalige man met een mismaakt gezicht in Amsterdam. Het is de schilder Gerard de Lairesse (1640-1711), die zijn geboortestad Luik heeft moeten ontvluchten na een fatale vechtpartij. Kort na zijn aankomst in de stad bezoekt hij zijn beroemde collega Rembrandt van Rijn in diens atelier. Rembrandt schildert in grove verfstreken zijn portret, waarin het door syfilis aangetaste gelaat van De Lairesse niet mooier is gemaakt dan het is.
Het portret documenteert niet alleen een ontmoeting tussen twee geniale kunstenaars: het is de ontmoeting tussen twee artistieke werelden, tussen twee visies op de werkelijkheid. Zou Rembrandt hebben vermoed dat De Lairesse al gauw de meest gevierde en gevraagde schilder van Amsterdam zou worden? En zou hij hebben kunnen bevroeden dat die voor hem poserende, mismaakte jongeman zou uitgroeien tot de felste criticus van zijn werk en de verbreider van een nieuw schoonheidsideaal?
